يادداشت سردبير٬ شماره ٩٩
سياوش دانشور
اول مه ٢٠٠٩

اول مه امسال در همه جاى جهان مهر قوى بحران اقتصادى دنياى سرمايه دارى را برخود داشت. کارگران در همه جا بعناوين مختلف عليه سرمايه دارى و سرمايه داران حرف زدند و خواهان نجات شغل ها٬ مقابله با بيکارى٬ قرادادهاى موقت کار٬ در جاهائى عليه گرانى مواد غذائى و فقر روزافزون٬ عليه سياست انقباضى دولتها٬ در دفاع از معيشت و خدمات اجتماعى٬ بهبود دستمزدها و رفاه اجتماعى سخن گفتند. اول مه امسال صرفا تکرار سالهاى گذشته نبود٬ پيامى روشن به طبقات حاکم داشت. اول مه در بسيارى جاها يک سورپرايز بود و اين موضوع را نتوانستند ژورناليستها درز بگيرند. تحرک گسترده کارگرى٬ نارضايتى عمومى٬ عصبانيت از سرمايه دارى و سياستهايش٬ مقابله با پليس و نيروى سرکوب مشخصه اول مه از فرانسه تا ترکيه و روسيه و ايران بود.

در اول مه بسيارى از رهبران اتحاديه اى تلاش کردند در سخنرانيهايشان خود را با سياستهاى "ملى کردن" و وظيفه دولت در تنظيم قوانين بر عملکرد بازار و بانکها انطباق دهند و عملا همان سياست عمومى دولتها- اعم از چپ يا راست- را تکرار کردند. در بسيارى از اجتماعات و بويژه در ميان توده کارگران و مردم شرکت کننده٬ اول مه فرصتى براى اعلان نفرت از سرمايه داران و حمله به سياستهاى سرمايه دارى بود. در اول مه سنتا و در برخى کشورها فاشيستها و آنتى فاشيستها درگير ميشوند و امسال نيز در روسيه و آلمان و ترکيه و غيره همين وضع بود. اما درگيريهاى اول مه و خشونت پليس عليه تظاهر کنندگان منحصر به "مقابله با ماسک به صورتها" نبود. وقتى فاشيست ها٬ و اخيرا کليساى مسيحيت٬ در اول مه عليه کارگران خودنمائى ميکنند بايد انتظار واکنش را نيز داشته باشند. با اينحال در ايران و ترکيه و يونان و فيليپين و روسيه اين صفوف کارگران بود که مورد تهاجم وحشيانه قرار گرفت. پليس٬ سگ پاسبان سرمايه و "نظم و امنيت ملى"٬ هميشه براى سرکوب بهانه مطبوعاتى جور ميکند.

اول مه امسال هنوز مهر محدوديتهاى طبقه کارگر و جنبش سوسياليستى اش را برخود داشت اما ظرفيت عظيم اعتراضى اش را نشان داد. حتى رهبران اتحاديه اى ناچار شدند هشدار دهند که اوضاع وخيم است و سياستمداران اوضاع را جدى نميگيرند! بحران جهانى و معضلات آن براى طبقه کارگر مسئله محورى اجتماعات اول مه در سراسر جهان بود. همين موضوع به اتحادهاى مختلفى ميان سازمانهاى کارگرى و جريانات اپوزيسيونى در کشورهاى مختلف شکل داد. مسائل عمومى گريبانگير جامعه در متن بحران اقتصادى مطرح و به دولتها هشدار داده شد. ترديدى نيست طبقه کارگر در اول مه يک سياست واحد را نمايندگى نميکرد. بخشى از نيروى طبقه پشت سياستهائى رفت که يا عملا طبقات حاکم و دولتهايشان مشغول اجراى آنند و يا جريانات مرکز وعده اجراى همان پلاتفرم را دارند.

اما حرف مسلط ميان کارگران اينبود که "کارگران هزينه بحران سرمايه داران را نميپردازند" و در مقابل بيکارسازيها و کاهش خدمات عمومى و دستمزدها و غيره مى ايستند. اول مه امسال در بيشتر تظاهراتها مارکس روى دستها بود و پرچم سرخ بيشتر از سالهاى گذشته ميرقصيد. نقد به سرمايه دارى وسيع بود و جنبش ضد کاپيتاليستى در اول مه يک رگه قوى بود. اعتماد بنفس ميان طبقه کارگر و اتحاد و انسجام قويتر بود. توجه سياسى به اول مه عليرغم شغل شريف رسانه ها براى سانسور حقايق بيش از هر زمان بود. همه اينها پوچى و بى اعتبارى مطلق کل تئوريهائى را اعلام ميکند که در سالهاى سياه بعد از پايان جنگ سرد توسط بورژوازى به بازار آورده شد. همه اينها ميگويد که مادام جامعه بر محور استثمار طبقه کارگر و مزدبگيرى و مالکيت خصوصى و شکاف روزافزدن طبقاتى ميگردد٬ کارگر و اعتراض کارگرى و سوسياليسم و کمونيسم طبقه کارگر و مارکس حى و حاضر و همواره يک "خطر" عينى است. اول مه ٢٠٠٩ پرده اى از عزم طبقه کارگر براى روياروئى با دنياى بحران زده سرمايه دارى بود. بايد بر سکوى اول مه ٢٠٠٩ سنگرهاى محکم تر و افق روشنترى براى جدالهاى پيش رو بنا کرد.

اول مه در کشورهاى مختلف   

فرانسه
اتحاديه ها و سازمانهاى کارگرى براى اولين بار در سطح فرانسه متحد شدند. در اول مه هشت سازمان بزرگ کارگرى فرانسه متحدانه عليه سياستهاى دولت سارکوزى و سرمايه دارى بميدان آمدند. بنا به خبر و برآورد اتحاديه ها قريب ١٢٠٠٠٠٠ نفر در ٣٠٠ مراسم و اجتماع اول مه در سراسر فرانسه شرکت داشتند. کارگران فرانسه در دوره اخير به اشکال مختلف سياست راديکال کارگرى در دفاع از شغل و مقابله با بيکارى و سياست صرفه جوئى دولت رو آورده است. در فرانسه کنترل کارخانه توسط کارگران و زندانى کردن و گرو گرفتن کارفرماهائى که قصد اخراج کارگران را دارند٬ بسرعت به يک سنت عمومى تبديل ميشود. اين تاکتيک کارگرى در اکثر موارد موفق بوده است و نتيجه اش تمديد قراردادها و نفى اخراج بوده است. دو اعتصاب عمومى کارگران فرانسه از جمله موارد قبلى اعتراض به اين وضعيت اند و اعتصاب عمومى سوم نيز در راه است. فرانسه امسال قلب تپنده کارگرى اروپا بود.

ترکيه
کارگران ترکيه امسال و بدنبال عقب نشينى دولت مبنى بر برسميت شناسى و تعطيلى اول مه٬ در ميدان تقسيم اجتماع پرشکوهى را برگزار کردند. روز کارگر بدنبال کودتاى نظاميان در سال ١٩٨٠ از تقويم ترکيه حذف و برگزارى هر مراسمى در اينروز غير قانونى اعلام شد و هر تجمع کارگرى با سرکوب شديد مواجه ميشد. سال ١٩٨٩ که سنديکاى ديسک مجددا فعاليت خود را آغاز کرد٬ ٧ سنديکا براى اول مه در ميدان تقسيم قرار گذاشتند. اين اجتماع در همان دقايق اول با شليک پليس روبرو شد. کارگرى بنام محمد دراينروز جان باخت. صدها نفر زخمى و دستگير شدند و روز اول مه به شديترين وجه مورد خشونت نيروهاى سرکوب قرار گرفت. برسميت شناسى و تعطيلى اول مه امسال بلافاصله جدال برسر تجمع در ميدان تقسيم و تاريخ اينروز در ترکيه را برجسته کرد. پليس و دولت ناچار شدند اجازه مراسم در ميدان تقسيم را بشکل محدود صادر کنند. در اجتماع اول مه استانبول بيش از ۵٠٠٠ کارگر شرکت کردند. تجمعات وسيعى در شهرهاى ديگر ترکيه نيز برگزار شد. در استانبول و آنکارا اجتماع اول مه به درگيرى با پليس منجر شد. پليس با ماشينهاى آب پاش و خشونت عريان به کارگران حمله کرد. دهها نفر در اثر حمله پليس زخمى و دستگير شدند. خبرگزارى آناتولى از زخمى شدن ٢١ پليس در استانبول و آنکارا و دستگيرى ١٠٨ تظاهر کننده خبر داده است. کارگران ترکيه با افتخار اول مه را برگزار کردند و عليه سرمايه دارى در اينروز شعار دادند. اول مه امسال ترکيه يک پيروزى براى طبقه کارگر بود.

ايران
جنبش اول مه در ايران هنوز بايد براى برسميت شناسى خود با ارتجاع اسلامى سرمايه داران بجنگد. عليرغم اينکه دولت و نيروهاى امنيتى هر تجمعى را "غير قانونى" اعلام کرده بودند و حتى در روزهاى قبل از اول مه به تهديد فعالين کارگرى رو آوردند٬ با اينحال اول مه در تهران و سنندج و سقز و کرمانشاه و جاهاى ديگر در اشکال مختلف برگزار شد. در سنندج و تهران به اجتماع اول مه از همان ابتدا حمله کردند و با باتوم و چماق و اسپرى فلفل و مشت و لگد به جان کارگران و شرکت کنندگان اول مه افتادند. بيش از ٢٠٠ نفر را دستگير و زخمى کردند. هنوز ١٢٠ نفر از دستگيرشدگان دو مراسم تهران در زندان بسر ميبرند.

اول مه امسال در ايران٬ فعالين کارگرى و کارگران بر حق خود براى تجمع مستقل در اول تاکيد کردند و به ارتجاع و اختناق نه گفتند. اول مه ايران بيان اين حقيقت است که جنبش طبقه کارگر بسرعت به محور سياست سراسرى تبديل ميشود و هر کسى که آزادى و برابرى و رفع تبعيض ميخواهد بايد روى اين "رهبر سرسخت" جامعه براى آزادى تکيه کند. اول مه در ايران وحشيانه سرکوب شد اما سرها را به طرف جنبش ضد کاپيتاليستى و سوسياليستى طبقه کارگر برگرداند.

يونان
بدنبال رويدادهاى يونان٬ امسال اول مه در اين کشور مورد توجه بيشتر کارگران و نيروهاى مخالف دولت بود. در آتن تظاهرات اول ماه مه با شرکت وسيع کارگران و جوانان و خانواده ها برگزار شد. روزهاى قبل از اول مه در آتن همه جا صحبت برسر اول مه بود. کارگران آماده بودند و پليس نيز در آماده باش کامل. در آتن پليس عليرغم خوددارى اوليه نهايتا به تظاهر کنندگان حمله کرد و از گاز اشک آور و باتوم استفاده کرد. در جريان درگيريها به برخى مراکز دولتى حمله شد و يک ماشين نيروهاى دولتى به آتش کشيده شد.

کره جنوبى٬
بيش از ١۶٠٠٠ کارگر در پارک اجتماعات سئول با خواست کار و حفظ شغلها اجتماع کردند و در ادامه به تظاهرات خيابانى پرداختند. در اين اجتماع عليه رئيس جمهور شعار دادند و عليه اجراى  اقدامات انقباضى هشدار داده شد. در اول مه کره جنوبى٬ برخلاف سالهاى ديگر درگيرى وسيع ايجاد نشد. بحران اقتصادى٬ موج بيکارى و تعطيلى کارخانجات٬ طبقه کارگر اين کشور را با مشکلات فراوانى روبرو کرده است. کارگران در کره جنوبى از بحران لطمات بيشترى خوردند.

روسيه
اول مه در روسيه از نظر ابعاد شرکت کنندگان پديده جديدى بود. بخشى از تظاهراتها از طرف اتحاديه هاى حامى دولت سازمان يافته بود. قريب يک ميليون نفر در روسيه در اجتماعات اول مه شرکت کردند. در مسکو حزب کمونيست نيز با شعارهاى ناسيوناليستى بميدان آمد. زوگانف رهبر حزب کمونيست روسيه رهائى از بحران را "ملى کردن" عنوان کرد. دراين اجتماعات به سياستهاى انقباطى دولت حمله شد و کارگران به دولت هشدار دادند که اين اقدامات را متوقف کند. اول مه روسيه به تقابل فاشيستها و آنتى فاشيستها هم منجر شد. پليس به بخشى از تظاهر کنندگان حمله کرد. در جريان حمله پليس به آنارشيست ها و آنتى فاشيست ها قريب ١٢٠ نفر دستگير شدند.

ايتاليا
اتحاديه هاى ايتاليا مراسم اول مه را به شهر آکيولا که اخيرا دچار زلزله شد منتقل کردند و همبستگى خود را با قربانيان اين فاجعه نشان دادند. در ايتاليا نيز خط مقابله با اقدامات دولت برجسته بود.  

آلمان
در آلملن کارگران در مراسمهاى مختلف عليه سرمايه دارى شعار دادند و اقدامات دولت در حمايت از سرمايه داران را محکوم کردند. در برلين تظاهرکنندگان بدنبال تهاجم پليس با بطرى و سنگ به آنها پاسخ دادند. قريب ۵٠ نفر در برلين دستگير شدند و حدود ۴٠ پليس در درگيريها زخمى شدند. در شهرهاى ديگر آلمان از جمله فرانکفورت و لایپزیگ و روستوک٬ درگیری‌هایی میان جوانان و پلیس رخ داده است. شعار اصلى اتحاديه ها در اول مه آلمان کار براى همه با مزد عادلانه بود. مقابله با بيکارى و تعطيلى کارخانجات و هشدار به دولت تم اصلى مراسمهاى اول مه در بيشتر کشورها بود. در شهرهاى آلمان صدها اجتماع بمناسبت اول مه برگزار شد.

اسپانيا
در مادريد بيش از ١٠٠٠٠ نفر در تجمع اوليه روز اول مه جمع شدند. در بارسلونا و سيويلى و والنسيا نيز اجتماعات مشابهى برگزار شد. شرکت کنندگان با پرچمهاى سرخ در تظاهرات اول مه شرکت داشتند و براى مقابله با بحران اقتصادى خواهان کار٬ خدمات عمومى و رفاه اجتماعى شدند. مجموع شرکت کنندگان اول مه اسپانيا به ۶۵٠٠٠ نفر رسيد. در اسپانيا اول مه با رقص سامبا برگزار شد.   

ژاپن
در اول مه ژاپن قريب ٣۶٠٠٠ کارگر رسمى و موقت در پارکى در شهر توکيو روز کارگر را گرامى داشتند. اين مراسم توسط کنفدراسيون اتحاديه هاى کارگرى ژاپن برگزار شد.

فيليپين
هزاران کارگر در مانيل اجتماع کردند و در دفاع از کار و امنيت شغلى و گرانى ارزاق عمومى شعار دادند. پليس امنيتى و ضد شورش سرمايه با کارگران درگير شد.

اندونزى٬ هند٬ سريلانکا٬ عراق٬ فلسطين
در اندونزى و هند و سريلانکا نيز احزاب کمونيست و اتحاديه هاى کارگرى تظاهراتهاى اول مه را سازمان دادند. دراين تظاهراتها نيز عليه عواقب بحران و بيکارى و خواست رفاه سخن گفته شد. در کشورهاى ديگر اروپا نيز مراسمهاى سنتى اول مه برگزار شد. در بريتانيا و سوئد و برخى کشورهاى ديگر اول مه در قياس با سالهاى گذشته جمعيت کمترى شرکت داشتند. اول مه همينطور در مصر و بغداد درهم کوبيده شده و غزه در فلسطين برگزار شد. *